Humus group and fractional composition of rendzina soil in Serbia

Abstract

Data on humus group and fractional composition in rendzina soils in Serbia acquired by the method of Pnomarieva and Plotnikova (PONOMAREVA and PLOTNIKOVA, 1968) are presented. The sites investigated in this study included: hillsides of Mt. Fruška Gora in Vojvodina; Topola and Aranđelovac environs in central Serbia; Jablanica basin and areas around Lajkovac and Valjevo in western Serbia; Sjenica-Pešter plateau in south-western Serbia; Negotin environs in eastern Serbia; and a stretch from Niš to Pirot in south-eastern Serbia. Humus was identified as belonging to the fulvate-humate type, and humification degree as medium or high. Fractional composition of humic acids is dominated by humic acids bound to Ca2+ (2), followed by those bound to clay and stable R2O3 (3), while free humic acids and those bound to mobile R2O3 (1) were found least represented. In the fractional composition of fulvic acids, the fraction bound to humic acids 2 was predominating, followed by fulvic acids bound to humic acids 3. Fulvic acids bound to humic acids 1 were found to be far less frequent, and the least so were free fulvic acids and those bound to mobile R2O3. A predomination of stable humus and the fulvate-humate humus type are the main characteristics of rendzina soils in Serbia.

U ovom radu prikadani su podaci o grupnom i frakcionom sastavu humusa u rendzinama Srbije dobijeni metodom Pnomarjeve and Plotnjikove (PONOMAREVA and PLOTNIKOVA, 1968). Istraživanjima su obuhvaćena područja karakteristična za ovaj tip zemljišta: obronci Fuške gore u Vojvodini; okolina Topole i Aranđelovca u centralnoj Srbiji; sliv reke Jablanice i okolina Lajkovca i Valjeva u zapadnoj Srbiji; Sjeničko Pešterska visoravan u jugo-zapadnoj Srbiji, okolina Negotina u istočnoj Srbiji i potez Niš-Pirot u jugo-istočnoj Srbiji. Sadržaj huminskih kiselina varira u širokom intervalu, od 10.00 do 35.71%, a u prošeku iznosi 26.27%. Stepen humificiranosti Amo i Ap horizonata većine profila je srednji, a manjeg broja profila visok, a stepen humificiranosti AC horizonata je uglavnom srednji, u manjem broju profila nizak. Sadržaj fulvo kiselina varira u širokom intervalu od 26.40 do 55.09%, u prošeku iznosi 37.08%. Odnos huminskih i fulvo kiselina u Amo ili Ap horizontima varira od 0.38 do 1.06, a u AC horizontima od 0.25 do 0.76. U većini ispitivanih profila rendzina Srbije humus je fulvatno-humatnog tipa. Sadržaj nerastvornog ostatka je dosta visok, varira u širokom intervalu, od 16.34 do 51.58%, a u prošeku iznosi 36.95%. U frakcionom sastavu huminskih kiselina ispitivanih rendzina Srbije preovlađuje frakcija 2 - vezana sa Ca2+ (7.52-24.49%, u prošeku 13.78%); sledi frakcija 3 huminskih kiselina vezanih sa glinom i stabilnim R2O3 (l .89-15.82%, u prošeku 10.01%), a najmanje je zastupljena frakcija l huminskih kiselina slobodnih i vezanih sa mobilnim R2O3 (0.00-6.93%, u prošeku 2.19%). U frakcionom sastavu fulvo kiselina istraživanih rendzina Srbije najzastupljenija je (7.52-24.49%, u prošeku 13.78%) frakcija 2 fulvo kiselina -vezanih sa huminskim kiselinama 2, nešto manje je zastupljena (6.31-18.18%, u prošeku 12.37%) frakcija 3 fulvo kiselina - vezanih sa frakcijom 3 huminskim kiselinama. Udeo frakcije l fulvo kiselina - vezanih sa frakcijom l slobodnih huminskih kiselina je znatno niži (0.00-11.09%, u prošeku 5.66%), u poređenju sa dve prethodno navedene frakcije, a najniži sadržaj (2.61-10.71%, u prošeku 5.26%) pokazuje frakcija l a fulvo kiselina - slobodnih i vezanih sa mobilnim R2O3. Preovlađivanje stabilnog dela humusa (zbira frakcija 2 i 3 huminskih i fulvo kiselina i humina) i fulvatno-humatni tip humusa glavna su obeležja humusa ispitivanih rendzina Srbije.