Plasticity and stickiness of smonitzas in Aleksinac valley

Abstract

The paper presents the results of the analyses of plasticity and stickiness of the following surface (0-20 cm) and subsurface (20-40 and 40-60 cm) samples of humus horizon of three types of smonitza from Aleksinac valley: 8 profiles of non-carbonate (typical) arable field soils (17 samples), 5 profiles of non-carbonate forest soils (11 samples) and 3 profiles of carbonate soils (8 samples) in order to determine as precisely as possible its productive quality and optimal conditions for utilization of agricultural machines and tools. On the basis of performed laboratory analyses it has been found that all investigated smonitzas, independently of the mode of their utilization, possess very unfavourable physicotextural characteristics because they belong to the group of very plastic soils, with plasticity index higher than 20, mostly even than 30, and with very marked stickiness, higher than 1.5 kPa. For some of the profiles, some other physical and chemical characteristics have also been determined, among which are physical and colloidal clay contents, humus and CaCO3 contents.

U radu su prikazani rezultati određivanja plastičnosti i lepljivosti površinskih (0-20 cm) i potpovršinskih (20-40 i 40-60 cm) proba humusnog horizonta tri varijeteta smonica Aleksinačke kotline, i to: 8 profila beskarbonatnih (tipičnih) njivskih, 5 profila beskarbonatnih šumskih i 3 profila karbonatnih, da bi se što pravilnije procenio njen proizvodni kvalitet i odredili optimalni uslovi pri korišćenju poljoprivrednih mašina i oruđa. Rezultati istraživanja pokazali su visoke vrednosti svih pokazatelja plastičnosti i to u svim ispitanim uzorcima smonica, ali i znatne razlike između raznih varijeteta, kao i manje značajne razlike između površinskih (ornični horizont) i potpovršinskih proba. Prema veličini plastičnosti sve ispitane smonice spadaju u grupu jako plastičnih zemljišta, s indeksom plastičnosti većim od 20, mahom i od 30, što je veoma nepoželjna karakteristika ovih zemljišta u pogledu njihove obrade i gajenja biljaka na njima. Slična je situacija i sa lepljivošc'u istraženih smonica. Svi ispitani uzorci pokazuju visoku maksimalnu lepljivost (1.5-2.8 kPa), vlažnost početka lepljenja (23.54-36.8 % mas.), kao i vlažnost pri maksimalnom prilepljivanju (40.73-64.69 % mas.). Na osnovu utvrđenih rezultata može se reci da se uticaj načina korišćenja, sadržaja humusa i mehaničkog sastava ispitanih smonica bitno odražava na njihovu plastičnost i lepljivost. Određene su i prikazane i neke druge fizičke i hemijske karakteristike izvesnog broja profila, među kojima sadržaj fizičke i koloidne gline, humusa i CaCO3.