Morfološke karakteristike polenovih zrna crnog sleza (Malva sylvestris L.)

Abstract

Proučavanje morfologije polena je važan izvor informacija u taksonomskim istraživanjima i utvrđivanju srodnosti na nivou familije, roda ili vrste, pa je postalo deo multidisciplinarnog pristupa u sistematici i evoluciji biljaka. Palinolomorfološka istraživanja imaju značajnu ulogu i u primenjenim naukama kao što su melisopalinologija, aeropalinologija, entomopalinologija, paleopalinologija, itd. U tu svrhu neophodno je formirati atlas polena kojeg čine mikrofotografije koje detaljno prikazuju osnovne morfološke karakteristike polenovih zrna biljaka nekog regiona. Kao doprinos atlasu polena flore Srbije cilj ovog istraživanja bio je palinomorfološko proučavanje korovske vrste Malva sylvestris L. (fam. Malvaceae) uz pomoć svetlosne mikroskopije (SM) i skenirajuće elektronske mikroskopije (SEM). Za SM analizu polenova zrna iz antera cvetnih pupoljaka posmatrana su u glicerinskom gelu. Za SEM analizu suva polenova zrna su naparena zlatom (u aparatu BAL-TEC SCD 005 Sputter Coater, 100 sekundi na 30 mA) i posmatrana mikroskopom JEOL JSM-6390 LV (napon 20 kV). Merenja su izvršena na uzorku od 30 zrna za svaki morfološki karakter. Ispitivane su sledeće palinomorfološke karakteristike: simetrija, polarnost, veličina, oblik, ornamentacija, aperturacija i debljina egzine. Polenova zrna M. sylvestris su radijalno simetrična, apolarna i sferična. Prečnik zrna prosečno iznosi 111,3±11,1 µm, što ih svrstava u klasu veoma velikih. Egzina je debljine oko 2,8±0,7 µm. Aperture su tipa pora, a s obzirom na njihov broj i položaj, tj. raspored, zrna su polipantoporatna. Pore su manje-više kružnog oblika, prečnika 3,6±0,7 µm. Ornamentacija egzine je ehinatna. Tektum je prekriven konusnim zašiljenim ehinama, koje su ravnomerno raspoređene po površini. Ehine su monomorfne, ali veoma varijabilne dužine, pri čemu je prosečna veličina najdužih 6,8±1,0 µm. Broj ehina na površini od 40x40 µm iznosi u proseku 23,8±2,8. Osim doprinosa taksonomiji, palinomorfološki podaci ove korovske vrste mogu biti korisni i u ispitivanjima ekološke uloge i efikasnosti oprašivača, utvrđivanju botaničkog i geografskog porekla kao i XI Kongres o korovima i savetovanje o herbicidima i regulatorima rasta 11th Weed Science Congress and Symposium on Herbicides and Growth Regulators 66 autentičnosti meda, otkrivanju prisustva i determinaciji alergenog polena u cilju određivanje kvaliteta vazduha, itd.