Anatomska i mikromorfološka građa listova Triticum aestivum L., Agropyrum repens (L) Beauv., Avena fatua L. i Lolium perenne L.

Abstract

Poznato je da površinske karakteristike lista, kao i njegova unutrašnja struktura, mogu biti faktori od kojih zavisi usvajanje herbicida. Ovo istraživanje je bilo fokusirano na proučavanje listova pšenice (Triticum aestivum L.) i listova ekonomski štetnih uskolisnih korovskih vrsta, kao što su pirevina (Agropyrum repens (L.) Beauv.), divlji ovas (Avena fatua L.) i ljulj (Lolium perenne L.), kao osnove za bolje razumevanje značaja mikromorfoloških karakteristika, naročito broja stoma, kao i anatomskih karakteristika listova za prodiranje herbicida i posledične razlike u osetljivosti na herbicide. Uzorci pšenice kao i sve tri korovske vrste sakupljeni su u maju 2020. godine sa parcele pod usevom pšenice u selu Maovi (Šabac). Sve uzorkovane biljke su bile sa potpuno formiranim cvastima tj. neposredno pre cvetanja. Za morfoanatomsku analizu uzet je potpuno razvijen list koji se nalazi u čvoru ispod lista zastavičara. Uzeto je ukupno po deset listova od svake vrste, a iz središnjeg dela svakog lista uzet je uzorak veličine 2 cm i podeljen na dva dela. Jedna polovina korišćena je za analizu anatomske građe, pri čemu su, nakon procedure kalupljenja u parafin, sečenja i bojenja, dobijeni poprečni preseci sa kojih je merena debljina epidermisa i debljina mezofila. Druga polovina korišćena je za mikromorfološka ispitivanja tako što su lice i naličje lista tretirani providnim lakom za nokte, a otisci površine su preneti na mikroskopske pločice pomoću lepljive trake. Na osnovu ovih otisaka utvrđen je broj stoma po jedinici površine (gustina). Svi mikroskopski preparati su analizirani pomoću mikroskopa Leica DM2000 i snimljeni kamerom Leica DFC320. Merenja na digitalnim fotografijama su vršena u softverskom paketu Leica IM1000, a zatim je urađena statistička analiza dobijenih vrednosti. Utvrđeno je da su listovi svih ispitivanih vrsta amfistomatični. Najveći broj stoma na licu lista zabeležen je kod pirevine i ljulja, dok je kod pšenice i divljeg ovsa gustina stoma bila dvostruko manja. Na naličju lista pirevine, divljeg ovsa i pšenice broj stoma po jedinici površine lista je bio sličan, dok je kod ljulja bio značajno manji. Budući da se brojnost stoma može smatrati jednim od faktora koji mogu uticati na usvajanje herbicida, očekuje se da bi razlike u gustini (broj po jedinici površine) stoma između ovih vrsta mogle uticati na efikasnost usvajanja herbicida.