Models for optimizing vegetable production structure on family farms

Abstract

Vegetable production has great economic importance for further development of agriculture, and for the overall economic development of the Republic of Serbia. Its importance is reflected primarily in the fact that it is one of the most intense branches of plant production that enables more rational and more intensive use of land, greater employment of the workforce and mechanization, and therefore, greater economic efficiency compared to crop or livestock production. Moreover, vegetable production represents an important raw material basis for various forms of processing, but also has a great influence on development of the food industry. In the Republic of Serbia vegetable production is almost entirely concentrated on family farms, which are the most important production unit, both in production potentials, as well as in production volume. The plain of Vojvodina region is very suitable for vegetable production because of its favorable climate and natural characteristics. In addition, the importance of vegetable production in Vojvodina region is indicated by the fact that farms that are specialized in vegetable production, floriculture and other horticulture have the highest average economic value, although they are represented with only 1.4% of the total number of farms. Within this group, farms that are specialized in vegetable production have a dominant share, both in the open, and in a protected area, and it is nearly 60%. Considering the importance of family farms, subject of this study is a comparative analysis of vegetable production on family farms ‐ vegetable production in greenhouses, as well as open‐air vegetable production. Accordingly, the primary goal of the research is determination of such a structure of vegetable production that will meet the needs of the farm, and to thereby maximize financial result with respect to bio‐technical, technological, production and market constraints. In order to solve this problem, one of the most commonly used methods is a method of modeling. This method is successfully used when it is not possible or not rational experimenting on the real system, or on the real research subject...

Proizvodnja povrća ima veoma veliki ekonomski značaj za dalji razvoj poljoprivrede, odnosno za privredni razvoj Republike Srbije. Značaj proizvodnje povrća ogleda se pre svega u činjenici da je to jedna od najintenzivnijih grana biljne proizvodnje, koja omogućuje racionalnije i intenzivnije korišćenje zemljišta, veću zaposlenost radne snage i sredstava mehanizacije, a samim ti i veći ekonomsku efektivnost u odnosu na ratarsku ili stočarsku proizvodnju. Pored toga, proizvodnja povrća predstavlja značajnu sirovinsku osnovu za razne oblike prerade, pa tako u velikoj meri utiče i na razvoj prehrambene industrije. U Republici Srbiji proizvodnja povrća je gotovo u celosti skoncentrisana na porodičnim gazdinstvima, koja predstavljaju najznačajniju proizvodnu jedinicu, kako po proizvodnim potencijalima, tako i po ostvarenom obimu proizvodnje. Ravničarski region Vojvodine je zbog svojih povoljnih klimatskih i prirodnih karakteristika veoma pogodan za povrtarsku proizvodnju. Pored toga, na značaj proizvodnje povrća u Regionu Vojvodine ukazuje podatak da gazdinstva koja su specijalizovana za povrtarstvo, cvećarstvo i ostale hortikulture imaju najveću prosečnu ekonomsku vrednost, iako su zastupljena sa samo 1,4% u ukupnom broju poljoprivrednih gazdinstava. Dominantan udeo u ovoj grupi gazdinstava imaju ona poljoprivredna gazdinstva koja su specijalizovana za proizvodnju povrća, kako na otvorenom, tako i u zaštićenom prostoru, i njihov udeo je skoro 60%. S obzirom na značaj koji porodična gazdinstva imaju, predmet istraživanja ovog rada je uporedna analiza proizvodnje povrća na porodičnim gazdinstvima, i to proizvodnje povrća u plastenicima i proizvodnje povrća na otvorenom prostoru. U skladu sa tim, formulisan je i osnovni cilj istraživanja, koji podrazumeva utvrđivanje takve strukture proizvodnje povrća koja će da zadovolji potrebe gazdinstva, a da se pri tom ostvari maksimalan finansijski rezultat uz uvažavanje niza biotehničkih, proizvodnih, tehnoloških i tržišnih ograničenja. U cilju rešavanja ovakvog problema, jedna od najčešće korišćenih metoda je metod modelovanja. Ova metoda se uspešno koristi kad god nije moguće ili nije racionalno eksperimentisanje na realnom sistemu, odnosno na samom predmetu istraživanja...